volgende interviews: Miet Warlop, Arpaïs du Bois, Ben Benaouisse
Hilde Van
Canneyt interviewt Evi Vingerling (NL) ( 1979), Brussel, september 2013.
HVC: Hallo, Evi. Je bent opgegroeid in de
Verenigde Staten. Had je, toen je jong was, reeds artistieke impulsen?
EV: Ja, ik
was er wel goed in toen ik klein was. Toen ik acht was, mocht ik achter in de
klas posters maken voor de lessen. Ik heb een schildercursus gedaan toen ik
veertien was of zo. Ik maakte ook op mijn kamer zelf tekeningen. Het was echt
wel mijn hobby. Pas in het laatste jaar van de middelbare school, rond mijn
achttiende, dacht ik er aan dat ik zelf ook wel kunstenaar zou kunnen worden.
was er wel goed in toen ik klein was. Toen ik acht was, mocht ik achter in de
klas posters maken voor de lessen. Ik heb een schildercursus gedaan toen ik
veertien was of zo. Ik maakte ook op mijn kamer zelf tekeningen. Het was echt
wel mijn hobby. Pas in het laatste jaar van de middelbare school, rond mijn
achttiende, dacht ik er aan dat ik zelf ook wel kunstenaar zou kunnen worden.
HVC: Waarom ben je naar Nederland getrokken
voor je kunstopleiding?
voor je kunstopleiding?
EV: Ik ben in
Nederland geboren. Mijn ouders vonden dat ik mijn opleiding zelf moest betalen en
in Amerika is dat heel duur. Ik wist ook – of ik voelde ook – dat er op de plek
waar ik woonde voor mij geen toekomst was als kunstenaar. Ik ben toen ik klein
was – weliswaar met mijn ouders – naar veel musea geweest, waardoor ik wel heel
veel kunst had gezien, en wel wist wat het kon zijn. Ik zag ook dat de enige
kunstenaars in mijn omgeving, nogal amateuristisch bezig waren. Dus dacht, als
ik het serieus wilde doen, dat ik ofwel naar een hele goede school in Amerika
moest, in Chicago of Rhode Island, ofwel dat ik naar Nederland moest, waar ik
toen juist een maand op vakantie was geweest. Zo is het dan de kunstacademie in
Den Haag geworden.
Nederland geboren. Mijn ouders vonden dat ik mijn opleiding zelf moest betalen en
in Amerika is dat heel duur. Ik wist ook – of ik voelde ook – dat er op de plek
waar ik woonde voor mij geen toekomst was als kunstenaar. Ik ben toen ik klein
was – weliswaar met mijn ouders – naar veel musea geweest, waardoor ik wel heel
veel kunst had gezien, en wel wist wat het kon zijn. Ik zag ook dat de enige
kunstenaars in mijn omgeving, nogal amateuristisch bezig waren. Dus dacht, als
ik het serieus wilde doen, dat ik ofwel naar een hele goede school in Amerika
moest, in Chicago of Rhode Island, ofwel dat ik naar Nederland moest, waar ik
toen juist een maand op vakantie was geweest. Zo is het dan de kunstacademie in
Den Haag geworden.
HVC: Wat heeft die vierjarige opleiding aan
de academie je zoal geleerd?
de academie je zoal geleerd?
EV: Het
meest waardevolle dat ik op de academie heb geleerd, is praten over mijn werk.
Ik sprak daarvoor ook nauwelijks Nederlands. Maar sowieso leer je een bepaalde
taal op de academie, en je leert ook zelf over je werk na te denken.
meest waardevolle dat ik op de academie heb geleerd, is praten over mijn werk.
Ik sprak daarvoor ook nauwelijks Nederlands. Maar sowieso leer je een bepaalde
taal op de academie, en je leert ook zelf over je werk na te denken.
HVC: Zouden je werken uit de tijd dat je
afstudeerde, nu nog voor ons herkenbaar zijn?
afstudeerde, nu nog voor ons herkenbaar zijn?
EV: Ja, ik
denk het wel. Mijn werk heeft een beetje een rondje gemaakt. Wat ik toen deed,
staat vrij dicht bij wat ik nu doe. In de tussenperiode is mijn werk heel strak
geworden en veel minder herkenbaar, terwijl het nu weer wat warmer is geworden,
met wat meer ‘ruis’ erin ook.
denk het wel. Mijn werk heeft een beetje een rondje gemaakt. Wat ik toen deed,
staat vrij dicht bij wat ik nu doe. In de tussenperiode is mijn werk heel strak
geworden en veel minder herkenbaar, terwijl het nu weer wat warmer is geworden,
met wat meer ‘ruis’ erin ook.
HVC: Ik bezocht een paar maanden geleden je
tentoonstelling in het museum van Schiedam (NL) en nu zijn we hier in de
projectruimte van Wiels te Brussel. Je werk is wel veranderd in die korte
periode. Is dat toeval, of plan je zoiets?
tentoonstelling in het museum van Schiedam (NL) en nu zijn we hier in de
projectruimte van Wiels te Brussel. Je werk is wel veranderd in die korte
periode. Is dat toeval, of plan je zoiets?
EV: Voor mijn
expositie in het museum van Schiedam, schilderde ik op een egale manier. Als je
dan zo’n 12 doeken af hebt – ik heb er natuurlijk veel meer gemaakt, maar bij
een 12-tal was het gelukt – ja, dan ben je het een beetje zat. Dan word ik ook
ongeduldig en denk ik: “Dat is niet interessant meer.” Dan wil ik er weer
beweging in. En zo gebeurt dat constant.
expositie in het museum van Schiedam, schilderde ik op een egale manier. Als je
dan zo’n 12 doeken af hebt – ik heb er natuurlijk veel meer gemaakt, maar bij
een 12-tal was het gelukt – ja, dan ben je het een beetje zat. Dan word ik ook
ongeduldig en denk ik: “Dat is niet interessant meer.” Dan wil ik er weer
beweging in. En zo gebeurt dat constant.
HVC: Ik zal wat dingen
overlopen die andere mensen hebben geschreven over je werk:
Steven ten Thije schreef in
de monografie over je recente werk onder meer het volgende: “Kijken naar werken
van Vingerling heeft iets van een oogmassage. […] Er ontstaat een complexe
dans in de ogen van de kijker. […] De reden waarom je oog zo onrustig wordt
tijdens het kijken is omdat het onduidelijk is waar de nadruk zou op moeten
liggen. […] Je oog leent de lenigheid van de toets en springt luchtig en
vrolijk heen en weer en componeert zo vele beelden uit een beeld.”
de monografie over je recente werk onder meer het volgende: “Kijken naar werken
van Vingerling heeft iets van een oogmassage. […] Er ontstaat een complexe
dans in de ogen van de kijker. […] De reden waarom je oog zo onrustig wordt
tijdens het kijken is omdat het onduidelijk is waar de nadruk zou op moeten
liggen. […] Je oog leent de lenigheid van de toets en springt luchtig en
vrolijk heen en weer en componeert zo vele beelden uit een beeld.”
Was je je daar bewust van
vooraleer hij dat schreef?
Wat leer je zoal van mensen die je werk zien?
vooraleer hij dat schreef?
Wat leer je zoal van mensen die je werk zien?
EV: Het
heeft wel te maken met hoe ik schilder. Maar het is pas toen hij het zei, dat
ik dacht: “Grappig dat je dat ook ziet in het kijken naar mijn schilderijen.”
Want het schilderij waar hij het over had, betrof vuurwerk. Dat was een heel
groot vlak, en je hebt al die stipjes waaruit het is opgebouwd. Toen ik het
schilderde, was ik heel erg bezig met hoe dat ene streepje er uitzag, en hoe
dat samenhing met het andere streepje.
heeft wel te maken met hoe ik schilder. Maar het is pas toen hij het zei, dat
ik dacht: “Grappig dat je dat ook ziet in het kijken naar mijn schilderijen.”
Want het schilderij waar hij het over had, betrof vuurwerk. Dat was een heel
groot vlak, en je hebt al die stipjes waaruit het is opgebouwd. Toen ik het
schilderde, was ik heel erg bezig met hoe dat ene streepje er uitzag, en hoe
dat samenhing met het andere streepje.
Dus
eigenlijk zag hij iets van het proces, waarvan ik dacht dat het voor een ander niet
opviel. Ik vind het wel mooi dat hij dat zag. Het komt heel dicht bij hoe ik
aan het werk ben.
eigenlijk zag hij iets van het proces, waarvan ik dacht dat het voor een ander niet
opviel. Ik vind het wel mooi dat hij dat zag. Het komt heel dicht bij hoe ik
aan het werk ben.
HVC: Het T-shirt dat je aan hebt, deed me
toen ik binnen kwam ook wel wat denken de druppeltjes op een van je werken. Is
dat een T-shirt van een van je werken?
EV: Euh, neen,
maar hij is wel mooi, niet? Hij komt uit New York. Ik heb hem van een vriendin
gekregen.
maar hij is wel mooi, niet? Hij komt uit New York. Ik heb hem van een vriendin
gekregen.
HVC: Je bent een van de weinige kunstenaars
die wil dat je werk er gemakkelijk en vanzelfsprekend uitziet, en zelfs dat het
er simpel gemaakt uitziet. Hoe komt dat?
die wil dat je werk er gemakkelijk en vanzelfsprekend uitziet, en zelfs dat het
er simpel gemaakt uitziet. Hoe komt dat?
EV: Mijn
lievelingsgevoel is geassocieerd met een beeld van wilde, open vrijheid: dat je
helemaal los in de wereld staat, dat alles open valt. En als ik mijn werk maak,
dan wil ik ook dat mensen die vrijheid erin voelen. Ik vind het ook belangrijk
dat je in het kijken niet kan blijven haken op iets. Alsof je naar ballet kijkt
dat heel goed is.
lievelingsgevoel is geassocieerd met een beeld van wilde, open vrijheid: dat je
helemaal los in de wereld staat, dat alles open valt. En als ik mijn werk maak,
dan wil ik ook dat mensen die vrijheid erin voelen. Ik vind het ook belangrijk
dat je in het kijken niet kan blijven haken op iets. Alsof je naar ballet kijkt
dat heel goed is.
HVC: Je kijkt dan naar het resultaat van
duizenden uren oefenen, maar het ziet er op het moment van het kijken volkomen
natuurlijk en gemakkelijk uit.
duizenden uren oefenen, maar het ziet er op het moment van het kijken volkomen
natuurlijk en gemakkelijk uit.
EV: Ja, en
dan kan je ook lichamelijk zo’n verlangen voelen naar die beweging. Dat zou ik
wel willen en kunnen teweegbrengen met mijn schilderijen.
dan kan je ook lichamelijk zo’n verlangen voelen naar die beweging. Dat zou ik
wel willen en kunnen teweegbrengen met mijn schilderijen.
HVC: Je wilt er ook geen
symbolische lading insteken? Op zich zou ik dat niet erg vinden. Maar je werk wil
je blijkbaar loskoppelen van alles.
symbolische lading insteken? Op zich zou ik dat niet erg vinden. Maar je werk wil
je blijkbaar loskoppelen van alles.
EV: Dat is
eigenlijk om datzelfde gevoel teweeg te brengen, waar ik daarnet over sprak. Op
het moment dat ik ga zeggen “dit betekent iets”, dan is dat te sturend. Het is
niet dat het over niks gaat: het gaat over kijken naar de wereld op zo een
manier dat alles open staat. Dus dat het alleen maar is wat je ziet in
werkelijkheid, maar niet alvast benoemd door een titel, een concept of een
methode.
eigenlijk om datzelfde gevoel teweeg te brengen, waar ik daarnet over sprak. Op
het moment dat ik ga zeggen “dit betekent iets”, dan is dat te sturend. Het is
niet dat het over niks gaat: het gaat over kijken naar de wereld op zo een
manier dat alles open staat. Dus dat het alleen maar is wat je ziet in
werkelijkheid, maar niet alvast benoemd door een titel, een concept of een
methode.
HVC: Maatschappijkritische of geschiedkundige
referenties zitten niet in je werk. Je wil naar de wereld kijken als een pasgeborene,
met een fris hoofd. Dat wil je ook op je doeken overbrengen: kijken zonder
ballast. En je wil ook dat de toeschouwer zo kijkt – of zo leert kijken – naar
je werk.
We zitten hier in de projectruimte van Wiels
tijdens het gesprek naar je werk te kijken. Ik zit nu toevallig de ganse tijd
voor een zwart werk. Als ik naar dat werk kijk, dan besef ik dat ik met mijn
kennis van de kunstgeschiedenis weinig kan aanvangen. Je moet het beeld op zich
beoordelen, dat je kan bevallen of niet kan bevallen, maar je lijkt alvast geen
handboek nodig te hebben om dit oordeel te kunnen vormen over jouw schilderijen.
tijdens het gesprek naar je werk te kijken. Ik zit nu toevallig de ganse tijd
voor een zwart werk. Als ik naar dat werk kijk, dan besef ik dat ik met mijn
kennis van de kunstgeschiedenis weinig kan aanvangen. Je moet het beeld op zich
beoordelen, dat je kan bevallen of niet kan bevallen, maar je lijkt alvast geen
handboek nodig te hebben om dit oordeel te kunnen vormen over jouw schilderijen.
EV: Neen,
gelukkig niet.
gelukkig niet.
HVC: Dus in die zin kan je ook bij iedereen
iets losmaken, zowel bij de kunstkenner als bij de absolute kunstleek.
iets losmaken, zowel bij de kunstkenner als bij de absolute kunstleek.
Je isoleert dingen uit je omgeving, en dan
komt er iets uit dat er soms figuratief of soms abstract uitziet, meestal
tweekleurig, soms met felle kleuren, soms uitgewist. Het is ook niet altijd op
het eerste gezicht duidelijk waarnaar we moeten kijken, of wat we zien. Je hebt
je werken ook niet in zes seconden gezien. Hier bij dit schilderij met die
losse toets, krijg je toch een andere ervaring. Het zou bijna van twee
verschillende kunstenaars kunnen zijn.
komt er iets uit dat er soms figuratief of soms abstract uitziet, meestal
tweekleurig, soms met felle kleuren, soms uitgewist. Het is ook niet altijd op
het eerste gezicht duidelijk waarnaar we moeten kijken, of wat we zien. Je hebt
je werken ook niet in zes seconden gezien. Hier bij dit schilderij met die
losse toets, krijg je toch een andere ervaring. Het zou bijna van twee
verschillende kunstenaars kunnen zijn.
EV: Zoals
die plant bijvoorbeeld?
die plant bijvoorbeeld?
HVC: Ja. Die helemaal uitgewaaierde of
uitgegomde schilderijen die ik zag in Schiedam, roepen een andere ervaring op
dan de werken die hier hangen in de projectruimte.
EV: Misschien
komt dat doordat ik in een bepaalde periode aan een groep schilderijen werk. En
iedere periode is toch anders dan elke andere periode. En ik weet dat ik in die
groep voor Schiedam heel graag werk wilde maken dat er als een waaier uitsprong.
Het ging gepaard met een soort explosief gevoel. Tegelijkertijd had ik een
tentoonstelling in de galerie, bij Ellen De Bruijne, en die tentoonstelling was
rustiger, het waren werken met gladdere oppervlaktes, meer een woestijn: een
soort ijswoestijn-gevoel.
komt dat doordat ik in een bepaalde periode aan een groep schilderijen werk. En
iedere periode is toch anders dan elke andere periode. En ik weet dat ik in die
groep voor Schiedam heel graag werk wilde maken dat er als een waaier uitsprong.
Het ging gepaard met een soort explosief gevoel. Tegelijkertijd had ik een
tentoonstelling in de galerie, bij Ellen De Bruijne, en die tentoonstelling was
rustiger, het waren werken met gladdere oppervlaktes, meer een woestijn: een
soort ijswoestijn-gevoel.
HVC: Iemand die hier over de vloer komt, die
ziet een Evi Vingerling van 2013. Je wilde hier ook geen overzicht tonen van
wat je al gemaakt hebt tot nu toe?
ziet een Evi Vingerling van 2013. Je wilde hier ook geen overzicht tonen van
wat je al gemaakt hebt tot nu toe?
Dit wordt nú getoond, maar binnen een jaar
ziet men misschien een heel ander aspect van je werk?
ziet men misschien een heel ander aspect van je werk?
EV: Ja, ik
denk dat mijn werk nog steeds herkenbaar is, ook het werk van acht jaar geleden
en ook het werk over acht jaar. Maar een mens is natuurlijk complex. Er is natuurlijk
evolutie, maar toch is er een lijn.
denk dat mijn werk nog steeds herkenbaar is, ook het werk van acht jaar geleden
en ook het werk over acht jaar. Maar een mens is natuurlijk complex. Er is natuurlijk
evolutie, maar toch is er een lijn.
HVC: Voor mij hoeft het zelfs niet dat een
kunstenaar altijd een bepaalde lijn aanhoudt. Het mag wel wat hobbelen, vind
ik.
kunstenaar altijd een bepaalde lijn aanhoudt. Het mag wel wat hobbelen, vind
ik.
EV: Ja, ik
denk dat het goed en belangrijk is dat iemand steeds evolueert en verandert.
Het idee dat mensen jaar in, jaar uit, hetzelfde soort werk maken, vind ik
angstaanjagend. Sommige mensen vinden dat fijn, maar ik ga me dan snel
vervelen.
denk dat het goed en belangrijk is dat iemand steeds evolueert en verandert.
Het idee dat mensen jaar in, jaar uit, hetzelfde soort werk maken, vind ik
angstaanjagend. Sommige mensen vinden dat fijn, maar ik ga me dan snel
vervelen.
HVC: Het is het allerbelangrijkste dat jij je
niet verveelt. Want als jij je al verveelt, dan kan het wel zijn dat de anderen
dat in het begin nog niet doorhebben, maar finaal hebben ze je toch door.
niet verveelt. Want als jij je al verveelt, dan kan het wel zijn dat de anderen
dat in het begin nog niet doorhebben, maar finaal hebben ze je toch door.
In een reportage op ‘Kunstuur’,
op Nederland 2, zeg je dat je soms maar 20 minuten aan een werk bezig bent. De mentale
of praktische voorbereiding duurt wel langer, dagen of soms weken, tot je op
dat punt komt. Ik vond het wel op een of andere manier bizar dat je dat net goed
vindt, dat er zo een korte tijd en beweging is tussen het zien (van het beeld)
en het maken (van het beeld). Je zegt dat net daardoor de ruimte tussen jou en
het werk minimaal wordt. Waarom is dat nodig? Ik vraag het omdat de meeste
kunstenaars net één willen zijn met hun werk.
op Nederland 2, zeg je dat je soms maar 20 minuten aan een werk bezig bent. De mentale
of praktische voorbereiding duurt wel langer, dagen of soms weken, tot je op
dat punt komt. Ik vond het wel op een of andere manier bizar dat je dat net goed
vindt, dat er zo een korte tijd en beweging is tussen het zien (van het beeld)
en het maken (van het beeld). Je zegt dat net daardoor de ruimte tussen jou en
het werk minimaal wordt. Waarom is dat nodig? Ik vraag het omdat de meeste
kunstenaars net één willen zijn met hun werk.
EV: Als ik
een schilderij zie van iemand die er heel lang heeft op gewerkt, dan is die persoon
en zijn of haar beslissingen meestal erg aanwezig in het werk. Het kan heel
prachtig zijn, bijvoorbeeld in het geval van Van Gogh. Daar voel je echt zijn
persoon in het schilderij. Maar in mijn werk is het belangrijk dat dat niet zo
is.
een schilderij zie van iemand die er heel lang heeft op gewerkt, dan is die persoon
en zijn of haar beslissingen meestal erg aanwezig in het werk. Het kan heel
prachtig zijn, bijvoorbeeld in het geval van Van Gogh. Daar voel je echt zijn
persoon in het schilderij. Maar in mijn werk is het belangrijk dat dat niet zo
is.
HVC: Als we naar Luc Tuymans gaan kijken,
voelen en zien we Tuymans, de persoon, in het werk. Jij hebt niet de ambitie om
zo’n imposante persoonlijkheid te zijn, dat je zelf, als persoon, bijna even
belangrijk wordt als je werk?
EV: Nee, ik
vind dat de aanwezigheid van mijn persoon flinterdun moet zijn: dat enkel het
werk spreekt.
vind dat de aanwezigheid van mijn persoon flinterdun moet zijn: dat enkel het
werk spreekt.
HVC: Heb je dat ook naar andere kunstenaars
toe, of vind je dat enkel belangrijk in jouw werk?
toe, of vind je dat enkel belangrijk in jouw werk?
EV: Ik hou
er van dat het werk helemaal op zichzelf staat en dat ik ook geen zaaltekst of
zo moet lezen om het werk te kunnen appreciëren of te begrijpen.
er van dat het werk helemaal op zichzelf staat en dat ik ook geen zaaltekst of
zo moet lezen om het werk te kunnen appreciëren of te begrijpen.
HVC: Ik snap wat je bedoelt. Ik heb eerder de
neiging om ook veel aandacht te besteden aan het kunstenaarsleven, aan de
persoonlijkheid van de kunstenaar, zijn karakter. Maar ik snap jouw positie ook
wel. Ik was gisteren op ‘Contour’, de biënnale van bewegend beeld in Mechelen,
en daar vond ik in die video’s heel weinig wat mij direct aansprak. Gelukkig
sprak een gids me aan en gaf ze me meer tekst en uitleg. Soms heb je echt wel tekst
en uitleg nodig om er zelf iets van te maken. Of ze te begrijpen. Al waren er
enkele films zonder verhaal die me wel konden boeien, maar dat was dan vooral
door de sfeer van de film.
neiging om ook veel aandacht te besteden aan het kunstenaarsleven, aan de
persoonlijkheid van de kunstenaar, zijn karakter. Maar ik snap jouw positie ook
wel. Ik was gisteren op ‘Contour’, de biënnale van bewegend beeld in Mechelen,
en daar vond ik in die video’s heel weinig wat mij direct aansprak. Gelukkig
sprak een gids me aan en gaf ze me meer tekst en uitleg. Soms heb je echt wel tekst
en uitleg nodig om er zelf iets van te maken. Of ze te begrijpen. Al waren er
enkele films zonder verhaal die me wel konden boeien, maar dat was dan vooral
door de sfeer van de film.
Jouw werk is ook helemaal niet verhalend.
Als het werk dan niet zo verbonden is met je
persoon, ben je dan ook niet gevoelig voor feedback?
persoon, ben je dan ook niet gevoelig voor feedback?
EV: Nee, ik
ben wel gevoelig voor feedback. Ik vind het belangrijk dat het klopt wat mensen
zien. Dat ze het voelen, zoals ik het heb gemaakt. Natuurlijk weet ik ook dat
het niet voor iedereen is, en dat sommige mensen gewoon anders in de wereld
staan, maar ik hoop wel dat sommige mensen het begrijpen dat het mij om die
vrijheid gaat. Hier in Brussel kreeg ik soms reacties als “Ik vind het wel
mooi”, en “het voelt als de natuur, zo rustig” of “het voelt zo vrij aan”, en
daar ben ik dan wel heel tevreden mee.
ben wel gevoelig voor feedback. Ik vind het belangrijk dat het klopt wat mensen
zien. Dat ze het voelen, zoals ik het heb gemaakt. Natuurlijk weet ik ook dat
het niet voor iedereen is, en dat sommige mensen gewoon anders in de wereld
staan, maar ik hoop wel dat sommige mensen het begrijpen dat het mij om die
vrijheid gaat. Hier in Brussel kreeg ik soms reacties als “Ik vind het wel
mooi”, en “het voelt als de natuur, zo rustig” of “het voelt zo vrij aan”, en
daar ben ik dan wel heel tevreden mee.
HVC: Als iemand negatieve feedback geeft,
luister je dan niet, om bij te leren?
luister je dan niet, om bij te leren?
EV: Jawel,
maar het ligt er een beetje aan van wie het komt. Het is niet zo dat ik overal
evenveel waarde aan hecht. Maar als iemand aan wiens mening ik hecht zegt dat hij
of zij iets echt niet begrijpt, dan denk ik daar wel goed over na.
maar het ligt er een beetje aan van wie het komt. Het is niet zo dat ik overal
evenveel waarde aan hecht. Maar als iemand aan wiens mening ik hecht zegt dat hij
of zij iets echt niet begrijpt, dan denk ik daar wel goed over na.
HVC: Sanneke
Huisman schrijft in MetropolisM dat je een
gestileerde en aandachtige kijk op de wereld hebt. Iemand anders vindt je werk
een werveling van kleur, licht en beweging. Ik vind het zelf moeilijk, als ik
je schilderijen bekijk, om ze accuraat te beschrijven. Deze schilderijen vind
ik plastischer dan die in Schiedam, en ik zou ze daarom ook beter kunnen
beschrijven.
Wat is het mooiste compliment dat men over je
werk kan geven?
werk kan geven?
EV: Dat het
dat gevoel van vrijheid bij hen oproept.
dat gevoel van vrijheid bij hen oproept.
HVC: In het interview met kunstenaar Marijn
Van Kreij zeg je dat je soms met transparante sheets werkt. Heb je dat hier ook
gedaan?
Van Kreij zeg je dat je soms met transparante sheets werkt. Heb je dat hier ook
gedaan?
EV: Nee,
deze keer heb ik de schetsen op gewoon tekenpapier gemaakt. Soms maak ik de
schetsen op sheets die ik na diverse aanpassingen projecteer op het doek. Op
die manier kan ik de toetsen snel zetten zonder me zorgen te maken over de
verhoudingen in de compositie. Het is een manier om grove lijnen uit te zetten,
niet meer en niet minder. Ik vind het niet interessant om een tekening over te
trekken.
deze keer heb ik de schetsen op gewoon tekenpapier gemaakt. Soms maak ik de
schetsen op sheets die ik na diverse aanpassingen projecteer op het doek. Op
die manier kan ik de toetsen snel zetten zonder me zorgen te maken over de
verhoudingen in de compositie. Het is een manier om grove lijnen uit te zetten,
niet meer en niet minder. Ik vind het niet interessant om een tekening over te
trekken.
HVC: Ik kan er soms zo op afknappen, als ik
weet dat een kunstenaar projectie of andere hulpmiddelen gebruikt – net om de
en de sec-heid ervan en omdat het
werk dan heel eenvoudig wordt. Grappig natuurlijk dat jij dat net wil
bewerkstelligen. Bij jou gaat het net om wat afgebeeld wordt. Het mág net niet
persoonlijk worden, dus lijkt het me in jouw werk wel te kunnen. Maar ik blijf
het er bij veel kunstenaars moeilijk mee hebben (als ik het te weten kom), dus
liever niet.
weet dat een kunstenaar projectie of andere hulpmiddelen gebruikt – net om de
en de sec-heid ervan en omdat het
werk dan heel eenvoudig wordt. Grappig natuurlijk dat jij dat net wil
bewerkstelligen. Bij jou gaat het net om wat afgebeeld wordt. Het mág net niet
persoonlijk worden, dus lijkt het me in jouw werk wel te kunnen. Maar ik blijf
het er bij veel kunstenaars moeilijk mee hebben (als ik het te weten kom), dus
liever niet.
EV: Ja, daar
hebben meer mensen last van en ik begrijp het ook wel. Maar het grappige is
natuurlijk wel dat je op de kunstacademie allerlei technieken aangeleerd krijgt
om een klein beeld op een groot doek over te brengen. Je kan met een raster
werken, je kan projecteren of je kan meten op allerlei manieren. Maar je zit er
altijd mee dat je zo een klein idee of beeld groot moet krijgen. Ook Agnes
Martin, een van mijn lievelingskunstenaars, zegt dat in een hele mooie
documentaire, dan is ze trouwens al in de negentig. Als ze inspiratie of een
idee heeft, dan tekent ze dat even. Maar dan staat ze telkens opnieuw voor het
probleem: dit op groot formaat uitgevoerd te krijgen, dus dan gaat ze meten. En
dat deed ik vroeger ook: ik meette al mijn schetsen heel precies en begon dan
aan de uitvergroting. Dat kostte natuurlijk heel veel tijd en ik won er
helemaal niets mee. Maar volgens mij zit iedere kunstenaar met dit issue.
hebben meer mensen last van en ik begrijp het ook wel. Maar het grappige is
natuurlijk wel dat je op de kunstacademie allerlei technieken aangeleerd krijgt
om een klein beeld op een groot doek over te brengen. Je kan met een raster
werken, je kan projecteren of je kan meten op allerlei manieren. Maar je zit er
altijd mee dat je zo een klein idee of beeld groot moet krijgen. Ook Agnes
Martin, een van mijn lievelingskunstenaars, zegt dat in een hele mooie
documentaire, dan is ze trouwens al in de negentig. Als ze inspiratie of een
idee heeft, dan tekent ze dat even. Maar dan staat ze telkens opnieuw voor het
probleem: dit op groot formaat uitgevoerd te krijgen, dus dan gaat ze meten. En
dat deed ik vroeger ook: ik meette al mijn schetsen heel precies en begon dan
aan de uitvergroting. Dat kostte natuurlijk heel veel tijd en ik won er
helemaal niets mee. Maar volgens mij zit iedere kunstenaar met dit issue.
HVC: Zelf heb ik ook veel geschilderd en getekend, en ik begon direct
op groot formaat te schetsen – schilderen eigenlijk. Blijkbaar heb ik een oog dat
zoiets toeliet. Het was natuurlijk een soort schilderen, waarin ‘fouten’
toegelaten zijn, of waar je kan overschilderen.
op groot formaat te schetsen – schilderen eigenlijk. Blijkbaar heb ik een oog dat
zoiets toeliet. Het was natuurlijk een soort schilderen, waarin ‘fouten’
toegelaten zijn, of waar je kan overschilderen.
EV: Maar het
blijft een heen en weer kijken: klopt dit wel met dat? Toch? Het blijft toch
steeds het probleem van het kleine groot te krijgen.
blijft een heen en weer kijken: klopt dit wel met dat? Toch? Het blijft toch
steeds het probleem van het kleine groot te krijgen.
HVC: Ik vraag me dan af: waarom begint iemand
niet direct in het groot, direct ‘voor écht’? Als ik voorschetsen van
kunstenaars zie, spreken die me meestal meer aan dan het netjes afgewerkte
doek.
EV: Wel,
omdat dat simpelweg niet praktisch is om onderweg, als ik mijn ideeen op doe,
zo groot te schetsen. Toen ik nog op de kunstacademie zat, zag ik eens een
slootje in een heel vlak weiland, met precies de lucht erin, die weerspiegeld
werd in het slootje. Daarna maakte ik in mijn atelier een groen vlak met zo’n
luchtige streep door. Dat ging wel, omdat ik me het beeld van de lucht in het
landschap, goed voor ogen kon houden. Maar gaandeweg werden de verhoudingen
tussen de vormen voor mij steeds belangrijker. Als ik een boeiend beeld zie,
denk ik steeds meer dat het boeiend is omwille van die precieze verhoudingen.
In deze schilderijen bijvoorbeeld, zie je het plantachtige karakter van het
beeld van die berg. En die vormen zijn zo complex, dat het geen zin heeft die
te proberen te onthouden. Dan zou je een oninteressante neerslag krijgen van
wat ik heb onthouden. Dan is het mysterieuze van die vorm totaal verdwenen.
omdat dat simpelweg niet praktisch is om onderweg, als ik mijn ideeen op doe,
zo groot te schetsen. Toen ik nog op de kunstacademie zat, zag ik eens een
slootje in een heel vlak weiland, met precies de lucht erin, die weerspiegeld
werd in het slootje. Daarna maakte ik in mijn atelier een groen vlak met zo’n
luchtige streep door. Dat ging wel, omdat ik me het beeld van de lucht in het
landschap, goed voor ogen kon houden. Maar gaandeweg werden de verhoudingen
tussen de vormen voor mij steeds belangrijker. Als ik een boeiend beeld zie,
denk ik steeds meer dat het boeiend is omwille van die precieze verhoudingen.
In deze schilderijen bijvoorbeeld, zie je het plantachtige karakter van het
beeld van die berg. En die vormen zijn zo complex, dat het geen zin heeft die
te proberen te onthouden. Dan zou je een oninteressante neerslag krijgen van
wat ik heb onthouden. Dan is het mysterieuze van die vorm totaal verdwenen.
Maar ik snap
dat het voor een toeschouwer minder romantisch overkomt als kunstenaars vanuit
een schets werken. Maar het gaat me ook niet om romantiek. Er zijn wel
kunstenaars die zonder hulpmiddelen op groot formaat kunnen werken, maar hun
werk gaat over iets anders.
dat het voor een toeschouwer minder romantisch overkomt als kunstenaars vanuit
een schets werken. Maar het gaat me ook niet om romantiek. Er zijn wel
kunstenaars die zonder hulpmiddelen op groot formaat kunnen werken, maar hun
werk gaat over iets anders.
HVC: Aangezien je zegt dat je niet
vereenzelvigd hoeft te worden met je werk, is het al anders, vind ik.
vereenzelvigd hoeft te worden met je werk, is het al anders, vind ik.
EV: Het is
natuurlijk niet alleen de foto die ik heb gemaakt, maar het gaat juist om de
tekeningen daarna. Vooral die zorgen voor de distillering van de vorm. Er komt dus
een soort van proces tussendoor: het is niet zomaar even een kiekje nemen en
dan onmiddellijk schilderen. Er gaat een heel proces aan vooraf, namelijk het
distilleren van die vorm. Een paar jaar geleden maakte ik eerst de schets groot
op papier, en dan knipte ik vaak de gaten waar de vormen moesten komen. Dan
legde ik het over het doek, en tekende ik de vormen. Erna haalde ik het papier
er weer af, en vulde ik de vormen. Maar dan blijf je die potloodlijntjes zien.
natuurlijk niet alleen de foto die ik heb gemaakt, maar het gaat juist om de
tekeningen daarna. Vooral die zorgen voor de distillering van de vorm. Er komt dus
een soort van proces tussendoor: het is niet zomaar even een kiekje nemen en
dan onmiddellijk schilderen. Er gaat een heel proces aan vooraf, namelijk het
distilleren van die vorm. Een paar jaar geleden maakte ik eerst de schets groot
op papier, en dan knipte ik vaak de gaten waar de vormen moesten komen. Dan
legde ik het over het doek, en tekende ik de vormen. Erna haalde ik het papier
er weer af, en vulde ik de vormen. Maar dan blijf je die potloodlijntjes zien.
HVC: Dat kan natuurlijk ook charmant zijn.
EV: Dat vind
ik soms ook, maar dan krijg je die vrije toetsen binnen rigoureuze lijntjes. En
hier heb je die lijntjes niet. Dus hoef je als kijker er ook niet naar te
kijken en hoef je nog minder over het proces na te denken.
ik soms ook, maar dan krijg je die vrije toetsen binnen rigoureuze lijntjes. En
hier heb je die lijntjes niet. Dus hoef je als kijker er ook niet naar te
kijken en hoef je nog minder over het proces na te denken.
HVC: Maar je hebt wel een soort zelf
opgelegde regels? Of pas je dat procedé niet meer toe?
opgelegde regels? Of pas je dat procedé niet meer toe?
EV: Toch
wel, maar die regels veranderen natuurlijk voortdurend. Vroeger mocht het voor
mij helemaal niet herkenbaar zijn, en nu mag dat wel. En vroeger, als ik niet
een heel specifiek idee had over de kleur, dan kreeg het geen kleur, dan bleef
het wit. Maar nu doe ik soms ook gewoon wat ik fijn vind.
wel, maar die regels veranderen natuurlijk voortdurend. Vroeger mocht het voor
mij helemaal niet herkenbaar zijn, en nu mag dat wel. En vroeger, als ik niet
een heel specifiek idee had over de kleur, dan kreeg het geen kleur, dan bleef
het wit. Maar nu doe ik soms ook gewoon wat ik fijn vind.
HVC: Je werkt ook met gouache en pigment,
terwijl je vroeger toch vooral met olieverf werkte? Erna ook nog met acryl,
maar dat werd al snel een smurrie… Soms werk je ook met ‘zilverkleur’ als
ondergrond, omdat het alles oplicht.
terwijl je vroeger toch vooral met olieverf werkte? Erna ook nog met acryl,
maar dat werd al snel een smurrie… Soms werk je ook met ‘zilverkleur’ als
ondergrond, omdat het alles oplicht.
EV: Ja, nu
werk ik vooral met gouache en met pigment. Dit resulteert in een helderdere
kleur omdat er minder bindmiddel in zit.
werk ik vooral met gouache en met pigment. Dit resulteert in een helderdere
kleur omdat er minder bindmiddel in zit.
HVC: In je monografie staat onderaan een
tekst op elk blad te lezen: “Iets zien, dat proberen te begrijpen, en er een
beeld van maken.”
tekst op elk blad te lezen: “Iets zien, dat proberen te begrijpen, en er een
beeld van maken.”
Is dat omdat dit echt de essentie van je werk
aanraakt?
aanraakt?
EV: Wel, dat
is de slechts de titel van de tekst van Marijn van Kreij. Dit is een deel van
de vormgeving.
is de slechts de titel van de tekst van Marijn van Kreij. Dit is een deel van
de vormgeving.
HVC: Maar het is wel de essentie voor jou?
EV: Ja.
HVC: Vind je van je eigen werk dat het
tijdloos is, of dat het (echt) hedendaags werk is?
tijdloos is, of dat het (echt) hedendaags werk is?
EV: Dat weet
ik niet. Toen ik nog op de academie zat, zeiden mijn docenten dat mijn werk
nooit ‘hip’ zou worden.
ik niet. Toen ik nog op de academie zat, zeiden mijn docenten dat mijn werk
nooit ‘hip’ zou worden.
HVC: Terwijl het nu wel hip is…
EV: (lacht) Wel,
ik probeer de dingen op mijn eigen manier te doen, op mijn eigen condities. Ik
zou niet weten hoe dat moet: ‘hippe dingen maken’.
ik probeer de dingen op mijn eigen manier te doen, op mijn eigen condities. Ik
zou niet weten hoe dat moet: ‘hippe dingen maken’.
HVC: Ben je een goeie netwerker?
EV: Ik hield
vroeger wel van feestjes en openingen, maar nu wat minder. Maar ik doe wel mijn
best, hoor, om me te tonen.
vroeger wel van feestjes en openingen, maar nu wat minder. Maar ik doe wel mijn
best, hoor, om me te tonen.
HVC: Het is niet zo dat, als het wat stiller
is, je zelf een aantal personen gaat mailen of bellen om eens naar je atelier
te komen kijken?
is, je zelf een aantal personen gaat mailen of bellen om eens naar je atelier
te komen kijken?
EV: Neen,
dat doe ik nooit. Als ik een tentoonstelling heb, dan nodig ik mensen uit. En
als mensen me uitnodigen voor dineetjes of openingen, dan probeer ik te gaan en
hier en daar een praatje te maken.
dat doe ik nooit. Als ik een tentoonstelling heb, dan nodig ik mensen uit. En
als mensen me uitnodigen voor dineetjes of openingen, dan probeer ik te gaan en
hier en daar een praatje te maken.
HVC: Is er een val waar een kunstenaar niet
mag intrappen?
mag intrappen?
EV: Ik weet
het niet. Ik zou willen zeggen dat het belangrijk is dat je werk heel integer
is. Maar ik zie ook kunstenaars die heel succesvol zijn omdat ze
opportunistisch zijn. Dat klinkt negatief, maar eigenlijk zijn ze super in
staat om overal, in alles, mogelijkheden te zien. Dat is ook een manier. Ik
denk vooral dat je niet lui mag zijn. Luiheid is iets wat me echt irriteert.
het niet. Ik zou willen zeggen dat het belangrijk is dat je werk heel integer
is. Maar ik zie ook kunstenaars die heel succesvol zijn omdat ze
opportunistisch zijn. Dat klinkt negatief, maar eigenlijk zijn ze super in
staat om overal, in alles, mogelijkheden te zien. Dat is ook een manier. Ik
denk vooral dat je niet lui mag zijn. Luiheid is iets wat me echt irriteert.
HVC: Dus jij bent wel iemand die – indien
mogelijk – iedere dag – naar je atelier trekt?
mogelijk – iedere dag – naar je atelier trekt?
EV: Ja, ik
ga wel vijf tot zes dagen per week bezig met mijn werk maar niet altijd in mijn
atelier. Ik moet wel wat te doen hebben daar. Maar er is wel altijd van alles
te doen, al was het maar administratie.
ga wel vijf tot zes dagen per week bezig met mijn werk maar niet altijd in mijn
atelier. Ik moet wel wat te doen hebben daar. Maar er is wel altijd van alles
te doen, al was het maar administratie.
HVC: Heb je kinderen? Of is het de bedoeling
kinderen te krijgen?
kinderen te krijgen?
Of wil je je leven uitsluitend aan de kunst
wijden?
wijden?
EV: Ik heb nog
geen kinderen, maar ik denk wel dat er komen. Ik vind het leven waardevol. Je
hebt er maar één en ik wil er alles uithalen wat er in zit.
geen kinderen, maar ik denk wel dat er komen. Ik vind het leven waardevol. Je
hebt er maar één en ik wil er alles uithalen wat er in zit.
HVC: Voel je je gelukkig met het feit dat je
werk bijval kent. Je houdt ervan om kunstenaar, schilder, te zijn? Het is niet
dat je nog iets anders had ‘willen zijn’?
werk bijval kent. Je houdt ervan om kunstenaar, schilder, te zijn? Het is niet
dat je nog iets anders had ‘willen zijn’?
EV: Ik hou
erg van wat ik doe. Ik had het er laatst over met Maurice, mijn man. Toen ik een
paar jaar geleden in New York woonde, was ik een paar maanden galeriemanager
van het Swiss Institute. En dat was ook werk dat mij lag: een beetje
organiseren, zware dingen optillen, tentoonstellingen regelen, met heel veel
mensen regelen dat er dingen gedaan worden, enzovoort. Ik voelde dat ik dat
goed kon, maar er was dan weer geen tijd meer over om zelf dingen te maken en
toen heb ik besloten om te stoppen. Die wil om te werken, ik denk wel dat dat
eigen is aan mij en dat een mens talent heeft op meerdere vlakken. Maar ik hou
wel het allermeeste van om me heen kijken en schilderen, dus ik ben wel heel
blij dat ik dat kan doen.
erg van wat ik doe. Ik had het er laatst over met Maurice, mijn man. Toen ik een
paar jaar geleden in New York woonde, was ik een paar maanden galeriemanager
van het Swiss Institute. En dat was ook werk dat mij lag: een beetje
organiseren, zware dingen optillen, tentoonstellingen regelen, met heel veel
mensen regelen dat er dingen gedaan worden, enzovoort. Ik voelde dat ik dat
goed kon, maar er was dan weer geen tijd meer over om zelf dingen te maken en
toen heb ik besloten om te stoppen. Die wil om te werken, ik denk wel dat dat
eigen is aan mij en dat een mens talent heeft op meerdere vlakken. Maar ik hou
wel het allermeeste van om me heen kijken en schilderen, dus ik ben wel heel
blij dat ik dat kan doen.
HVC: Zou je ook doordoen als je er niet van kan
leven, of als je geen feedback of enkel negatieve feedback zou krijgen?
leven, of als je geen feedback of enkel negatieve feedback zou krijgen?
EV: Ja. Als
kunstenaar heb je in het begin van je carriere meestal een periode dat er
weinig gebeurt.
kunstenaar heb je in het begin van je carriere meestal een periode dat er
weinig gebeurt.
HVC: Wat deed je dan om te kunnen overleven?
EV: Ik
werkte heel lang in de horeca, zowat veertien jaar. Ik heb eigenlijk altijd een
job ernaast gehad. Daarna ben ik les gaan geven, sinds een viertal jaar. Ik was
heel blij met die kans.
werkte heel lang in de horeca, zowat veertien jaar. Ik heb eigenlijk altijd een
job ernaast gehad. Daarna ben ik les gaan geven, sinds een viertal jaar. Ik was
heel blij met die kans.
HVC: Maar je had geen opleiding om les te
geven?
geven?
EV: Wel, ik
heb de kunstacademie gedaan, en daarna de Rijksacademie, wat in Nederland telt
als een soort van Master-opleiding en die heb je wel nodig in Nederland om les
te geven.
heb de kunstacademie gedaan, en daarna de Rijksacademie, wat in Nederland telt
als een soort van Master-opleiding en die heb je wel nodig in Nederland om les
te geven.
HVC: Waardoor je niet, zoals bijvoorbeeld in
België, een specifieke opleiding van twee jaar moet volgen om les te mogen
geven?
België, een specifieke opleiding van twee jaar moet volgen om les te mogen
geven?
EV: Nee, niet
specifiek een lerarenopleiding.
specifiek een lerarenopleiding.
HVC: Ik vraag dit gewoon omdat mensen die
interviews lezen – zeker in de populaire media – vaak het gevoel krijgen dat het bij de ander
zomaar vanzelf gaat, terwijl dat meestal helemaal niet het geval is.
interviews lezen – zeker in de populaire media – vaak het gevoel krijgen dat het bij de ander
zomaar vanzelf gaat, terwijl dat meestal helemaal niet het geval is.
EV:
Studenten denken ook vaak dat het evident is dat je van je kunst kunt leven,
maar ik ken persoonlijk maar een heel klein aantal mensen die dat kan.
Studenten denken ook vaak dat het evident is dat je van je kunst kunt leven,
maar ik ken persoonlijk maar een heel klein aantal mensen die dat kan.
HVC: Dus het beste advies voor jonge
kunstenaars: neem een parttime baantje erbij?
kunstenaars: neem een parttime baantje erbij?
EV: Ja, en
dan ben je vrij.
dan ben je vrij.
HVC: I know what you
mean.
mean.
Hilde Van
Canneyt, copyright 2013.
Foto’s werken Wiels: Kristien Daem (andere foto’s van expo in Schiedam)
Evi
Vingerling stelt tentoon:
Vingerling stelt tentoon:
Van 17 november
(openingsnamiddag) – 22 december 2013, solotentoonstelling, Kristof de Clercq
Gallery, Gent, BE
(openingsnamiddag) – 22 december 2013, solotentoonstelling, Kristof de Clercq
Gallery, Gent, BE
Tichelrei 8, 9000 Ghent, België (open van vrij
tot zon van 15u tot 18u)
tot zon van 15u tot 18u)
Van 30 november –
15 januari 2013, Self-titled Space, groepstentoonstelling, PARK ,Tilburg, NL
15 januari 2013, Self-titled Space, groepstentoonstelling, PARK ,Tilburg, NL