Tentoonstellingsmaker Stef Van Bellingen van WARP nodigt ons alweer uit voor een schitterende editie van het kunstenparcours Coup de Ville in Sint-Niklaas. Dit jaar onder de noemer Artists & Athletes: The hill they climb. Op negen locaties kan je genieten van wat veertig gedegen (inter)nationale kunstenaars te bieden hebben. Tot 19 mei kan u van donderdag tot zondag op verkenningstocht! U zal er geen spijt van hebben! Een van de vele kunstenaars die er u verwelkomen is Stefan Peters.
Ook Galerie Zwart Huis in Brussel nodigt ons 5 mei uit voor een solo en boekvoorstelling (Mer/B&L).
Gent, lente 2024
INTERVIEW MET STEFAN PETERS
Hilde Van Canneyt (HVC) Beste Stefan, wat brengt je vandaag naar Gent?
Stefan Peters (SP) Ik maak een boek met MER/B&L. Het komt uit in mei, tezamen met mijn solotentoonstelling in Galerie Zwart Huis in Brussel.
HVC Hoe heb je de publicatie opgevat?
SP We leggen de focus op mijn recente werk van de laatste drie jaar: de Vista-serie. Deze reeks evolueerde, is ook uit andere series voortgebouwd. Dat is een beetje mijn manier van werken: ik denk en werk in series en kom zo al vlug op een ander spoor terecht, waar ik andere aspecten benader. Zo ontstaan reeksen die misschien minder groot van omvang zijn. Maar die Vista’s-reeks is serieus gegroeid, met veel zijsporen. Ik vond het belangrijk om daar een publicatie over te maken. Mijn werk van ervoor zal in de toekomst hopelijk wel ooit in een soort overzicht verschijnen. (knipoogt) We hebben zelfs last minute alle werken laten fotograferen in de galerie door een professionele fotograaf . Ik had zelf geen goede beelden, al zeker niet voor drukwerk.
HVC We zien je dra in Galerie Zwart Huis in Brussel en bij Galerie Roger Katwijk in Amsterdam, alsook heb je een mooie passage bij WARP op Coup de Ville in Sint-Niklaas.
SP Ik ben voor de tweede keer uitgenodigd. In 2018 nam ik deel met een groot werk in de Collegekerk. Ik had het idee van een kunstenkabinet, vertaald naar een installatief werk. Ik daag mezelf graag uit om specifiek voor een locatie iets te realiseren, omdat het anders denken en werken is dan voor een white cube of galerie. Dan steek ik daar graag tijd in. Dat was in een periode dat ik op de Jan van Eyck Academie zat. Ik kon daar echt de focus op leggen.
Nu is het thema Artists & Athletes, The hill they climb. Over het mentale proces dat kunstenaars meemaken. Iedereen is op weg naar iets, heeft een droom. Die metafoor, daar leent mijn Vistas werk zich perfect voor. Het staat in het mooie pand.
Tentoonstellingsmaker Stef Van Bellingen zag een half jaar geleden dit werk van mij in Oud Rekem in Limburg. Daar plaatste ik drie gebogen wanden rond de sculptuur van kunstenaar Folkert de Jong. Ik was echt een relatie aangegaan met zijn sculptuur, mede door met atypische kleuren te werken. Ik leerde Stef kennen in 2013, in de Artist Village van Warp. Ik had me ingeschreven voor de Open Call. Ik kreeg er veel feedback, leerde er veel. Ook al heb je een moeilijk gesprek, overal kan iets vruchtbaar zitten. Dat zijn momenten dat je niet veel meemaakt, een heel fijne ervaring! Op openingen is het vaak small talk. Ik heb er zelden diepgaande gesprekken.
HVC Ik ben al een paar keer uitgenodigd als commentator, heel boeiend om al die kunstverhalen te horen!
SP Ik had er veel gesprekken met veel mensen, vijf dagen lang, acht conversaties per dag. Telkens een uur. Maar het is niet dat je altijd op dezelfde golflengte zit met de persoon die tegenover je zit. Dat kan confronterend zijn. Maar dat wapent je in de toekomst ook tegen dat soort situaties. Je hoort jezelf continu praten over je werk. Dan ga je reflecteren over wat je uitspreekt. Is dat wel relevant? Dingen die je jezelf misschien wijsmaakt. Zaken die je beter achterwege laat. Dat is een houding die ik ben blijven aannemen.
HVC Van Sint-Niklaas trekken we naar Hasselt. De Limburgse tweelingbroertjes Stefan en Steven worden geboren. In een kunstzinnige nest?
SP Totaal niet. Heel stereotype: vader is arbeider, moeder bediende in een kledingzaak. We kregen de motivatie om te tekenen van een oom en tante die kunstzinnig waren en zagen dat we vaardigheid en aanleg hadden. Ook een leerkracht in het lager onderwijs merkte dit op en zei aan mijn ouders: ‘Die jongens hebben talent, laat ze naar de academie gaan!’
HVC Ik vind dit altijd interessant om te vragen, omdat het kunstzaadje bij iedereen anders is geplant. Dus aan alle tantes en nonkels: hou jullie neefjes en nichtjes in het oog! (knipoogt)
SP Als je die motivatie niet krijgt, is dat misschien iets wat gewoon de rest van je leven sluimert en je nooit kan ontwikkelen. We waren altijd wel creatief bezig, maar op een bepaald moment heb je nood aan feedback. De academie is zowel voor jong als oud een eerste stap om je werk in contact te brengen met andere mensen. Van thuis kregen wij het advies om niet de ‘Vrije Kunsten’ te volgen – wat wij eigenlijk wel wilden – maar het werd grafische vormgeving. Mijn broer zat een jaar lager. Misschien beter, want je wordt als tweeling continu vergeleken met elkaar. Dat weegt soms. Mijn broer Steven is heel creatief, zelfs – vind ik – nog beter in het schilderen dan ik. Technisch zeker, maar hij heeft gewoon een heel ander oeuvre. Hij werkte samen met de Antwerpse Galerie De Wael 15, maar had nood aan een periode van reflectie en incubatie. Binnenkort pakt hij uit met nieuw werk: twee jaar was hij bezig met het ontwikkelen van een nieuwe reeks. Binnenkort pakt hij ermee uit bij Galerie Ysebaert in Sint-Martens-Latem, een jonge galerie.
HVC Hoe belandde je bij Galerie Roger Katwijk?
SP Door mijn post-academische opleiding aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht, kwam ik meer in de Nederlandse scene terecht. In september krijg ik er mijn derde solo.
HVC Ik zag in mijn notities dat er vijf jaar zat tussen je grafisch afstuderen en de Jan van Eyck Academie. Was dat een overgangsperiode van toegepast werk naar autonoom werk?
SP Ik wilde altijd autonoom werken. Alleen, je moet de kansen krijgen natuurlijk. Toen ik afstudeerde, had ik al het idee om te aspireren voor het HISK, maar door de thuissituatie – kinderen – was dat moeilijk. Dan zag ik die applicatie voor de Jan van Eyck-academie in Maastricht, en dat was de ideale oplossing, een half uurtje van Hasselt. Ik zat daar echt op kot. Mijn vrouw zei van: ‘Jij bent daar om te werken, dat is jouw plek, je hoeft niet iedere dag naar thuis te komen, want dan kom je weer terug in die realiteit of zo. Je wordt daar echt ondergedompeld in een heel creatieve omgeving.
HVC Sjiek van je vrouw! Galerie Zwart Huis pikte je later op. Je hebt er nu 5 mei je solo, alsook je boekvoorstelling.
SP We werken nog niet lang samen. Het is door kunstenaar Fik van Gestel die een expo cureerde onder de noemer: Fik Invites. Hij nodigde een aantal mensen uit waarvan hij het werk kan appreciëren..
HVC Een goede schilder ook. Met hem wil ik ook eens een interview afleggen. Hij zou toch in mijn beruchte kunst(enaars)bloglijst moeten staan. (knipoogt)
SP Hij is een aangenaam en open persoon en praat heel openlijk over zijn werk. En niet in dat theoretische jargon, zoals je vaak hoort. Gewoon klare taal.
HVC Hou ik wel van! Die ‘oudere’ generatie heeft het nog meer in zich om zonder franje te praten. Ze bezitten veelal een geaardheid die ik mis bij het jongere geweld. Ik dacht er al aan alleen 65+ -kunstenaars te interviewen en te bundelen in een boek onder de noemer ‘65 kunstenaars op (niet) pensioen’. (knipoogt)
SP In Galerie Zwart Huis presenteer ik een nieuwe serie van de Vistas-reeks, een variant waar ik symmetrische diptychen ga schilderen.
HVC We hadden het nog niet over je schilderijen, maar geef ons eerst een inkijk in je videowerk.
SP Er zijn veel mensen die denken dat ik enkel schilder, maar ik werk interdisciplinair. Ik ben ook met andere media bezig en één daarvan is video. Dat komt door mijn grafische achtergrond, waardoor ik die kennis natuurlijk heb. Ik vind het een heel boeiend medium, alleen is het tijdrovend. Als ik de tijd heb, dan wil ik dat wel graag doen. Het is niet moeilijk. Het is wel belangrijk om zo’n ander aspect te kunnen tonen in relatie met schilderwerk, dat het meer een totaalverhaal wordt.
HVC Vind je schilderkunst te beperkt?
SP Niet echt beperkt, maar dan krijg je zo’n extra laag die zo toch meer betekent.
HVC Vertrek je voor dat filmwerk van je schilderijen?
SP Klopt, want ik toon graag een proces. Dat is ook iets heel belangrijks in mijn werk, dat ik het proces graag zichtbaar hou in het eindresultaat. Ik heb eigenlijk een soort van timelapse opgenomen van hoe een werk ontstaat. Die hele evolutie, al die beelden, dat is wat ik gebruik in video. Maar daar gaan nog dingen bij komen, die nu vorm krijgen en die eigenlijk meer vertellen dan degene die louter finaal zijn afgewerkt . Ik zoek altijd verder. Als ze me voor een expo vragen: ‘Wil je dit of dat werk tonen van vorig jaar?, antwoord ik: ‘Liever niet.’ Ik wil gewoon nieuwe dingen maken en tonen, niet een herhaling vallen. Wat drie jaar oud is, is ‘oud’, ik wil dit niet opnieuw presenteren. Tenzij het echt op een heel andere manier is, door de locatie of dergelijke. Die herhaling probeer ik wel te verwijderen, want ik zie toch overal zo’n mogelijkheden van: ik kan hier iets anders doen.
HVC Plus, je mag niet vergeten: de kunstwereld is een kleine wereld. We hebben veel gezien en zien veel. Nog los van iedereen die de ganse expo filmt, waar je alles in één minuut hebt gezien. Lekker makkelijk! (grijnzende knipoog) Maar dan is de verrassing er bij het binnenstappen van de tentoonstellingsruimte, helemaal uit. Waarom zou ik nog naar je expo komen? Niet doen mensen!
Hoe moeten we jou voorstellen in je atelier? De kunstenaar pur sang?
SP Ja, al heb ik geluk dat het medium schilderkunst iets is wat de kunstenaar al vlug de mogelijkheid geeft om ervan te kunnen leven als het goed in de markt ligt. Niet dat ik daarop let, helemaal niet, maar ja, ik heb natuurlijk het thema landschap, wat heel toegankelijk is. Hoewel ik geen landschapsschilder bén. Sommige mensen denken dat wel, maar ik gebruik het landschap puur als thematische kapstok om de schilderkunst te onderzoeken, want het is mij meer te doen om wat schilderkunst de dag van vandaag betekent, zeker in relatie met de digitale beelden, dat wij altijd met dat digitale bezig zijn en ook zo kijken naar beelden, dat zo het analoge geschilderde beeld met heel zijn bagage van de kunst te zien is. Die twee werelden kunnen een interessant spanningsveld zijn.
HVC Er zijn al veel teksten geschreven over je werk, en ze zijn allemaal heel prozaïsch. Kunstenaar Hans Op de Beeck vergelijkt je werk zelfs met een filmzaal: dat je in de fluwelen stoel van een donkere cinemazaal gaat zitten en in die virtuele ruimte eigenlijk helemaal in die wereld van de film(er) opgaat.
SP Het is zo dat je met die landschappelijke beelden heel veel kunt evoceren. Wat voor mij ook heel belangrijk is, is dat ik mensen een soort speelveld of ruimte geef om het werk – of een deel ervan – te interpreteren. Iedereen kan daar zijn ideeën op projecteren. Dat vind ik een belangrijk idee als kunstenaar, dat ik geen kant en klare boodschap geef, want ik vind mezelf zeker geen genie.
HVC Je spoort de kijker aan om zelf actief te zijn. Hoe ben je tot die landschappen gekomen?
SP Die landschappen zijn iets wat er al lang in zit. Ik begon in 2012 met ronde werken onder de noemer Google Earth Series. Ik haalde mijn inspiratie van beelden van Google Earth. Dat waren als het ware schilderijen in schilderijen. Dat idee vond ik interessant. Bij die reeks was het wel nog gebaseerd op fotografisch materiaal, van Google Earth eigenlijk. Een soort onderzoek naar wat ik met schilderkunst kon doen. Het zat er al een beetje in, die suggestieve kracht van de verfstreek, letterlijk in de achtergrond. Dat was voor mij het belangrijkste misschien wel. Niet de figuratieve of de realistische elementen, die zijn eigenlijk verdwenen. Die Vista’s zijn eveneens mentale beelden, al zijn het imaginaire landschappen. Die ontstaan echt in dat proces. Ik ga ook geen gebruik maken van fotografische referenties. Ik vertrek eigenlijk van een kleurverloop, dat is de basis: een lichte kleur bovenaan en een donkere onderaan. Een hele mooie dégradé. Het is juist door die verf, die ene verflaag die erop zit, om die te gaan manipuleren met borstels, verf verschuiven, wegvegen en zo ontstaat eigenlijk het beeld. Het wordt echt opgebouwd van boven naar beneden. Het heeft eveneens te maken met het perspectief dat ik wil bekomen. Ik vind het een fijne manier van werken, dat het heel intuïtief tot stand komt, zonder er te rationeel mee om te gaan; dat het heel gevoelsmatig gebeurt. Evenzo vanuit die materie, want dat is voor mij ook belangrijk. En dat is eigenlijk de kracht van schilderkunst, van verf. Wat kan verf juist evoceren?
HVC Het is geschift hoe enkele – in jouw geval soms subtiele – verfstreken je helemaal kunnen beroeren.
SP Dat is voor mij dan, nu op dit moment, zeker de kracht van verf. Want mensen kijken naar verf, uiteindelijk. En van op afstand voelen die landschappelijke beelden soms heel realistisch aan.
HVC Ik kan mij voorstellen dat het niet iedere dag lukt.
SP Ik heb geen vaste ritme, dat al zeker niet, maar er zijn veel dagen bij dat ik er echt s’ morgens mee begin en ’s avonds eindig. Voor twee uurtjes kan ik niet gaan schilderen. Je moet toch een beetje in die mindset komen. In mijn atelier heb ik natuurlijk de minste afspraken, de minste afleiding. Af en toe loopt mijn zoon of dochter binnen, maar dat vind ik niet erg. Soms haal ik er mijn broer bij, die in hetzelfde pand woont. Het is een oude Jeneverstokerij waar hij ook zijn atelier heeft.
HVC Ah, dus je bent nooit ‘alleen alleen’. Ik vraag me bij veel kunstenaars af hoe ze dat kunnen harden. Wel interessant dat jullie elkaars feedback hebben. Hoe moet ik me je atelier voorstellen? Is dat een ordelijke of een wanordelijke plek? Weet je telkens op voorhand wat je wil afwerken, maken, doen?
SP Het is eigenlijk een plek die vrij gestructureerd is, niet te clean, helemaal niet, en die continu verandert. Ik heb wel zo mijn favoriete muren waar ik werk, en dat heeft gewoon te maken met het licht of zo. Ik kijk gewoon naar de praktische kant van het ding.
HVC Is het een soort eigen doorgeefsysteem van werken, dat je weet: deze zijn degenen die bijna klaar zijn, die andere zijn een ongoing project, etc?
SP Nee, maar het is ook niet dat ik zoveel parallel werk, meestal ben ik met één stuk bezig, en dat voltooi ik. Soms met een triptiek, probeer ik ze gelijktijdig te maken. Ik denk dat veel kunstenaars parallel bezig zijn, omdat ze met lagen werken, die droogtijden nodig hebben. Mijn broer bijvoorbeeld, schildert laag op laag, en moet echt wachten tot de verf droog is. Maar omdat ik die ene verflaag heb, kan ik er zo lang als de verf nat is, aan sleutelen. Dat is de tijd die ik heb om het te realiseren. Maar het is niet dat ik weken aan één werk bezig ben.
HVC. Maar toch, je hebt iedere keer die concentratie nodig, toch niet zo evident?
SP Toch wel, als ik aan het schilderen ben, zit ik bijna in een meditatieve staat.
HVC Als ik moet starten met uittypen of schrijven – zonder AI ! (knipoogt), lukt het me soms om in het verhaal van de kunstenaar te komen, maar veelal niet en is ieder woord mij te veel. Ook ik heb een ‘voorzone’ nodig, al is het dat ik nét dan de afwas onder handen neem. (knipoogt)
Is het zo vooraleer je naar je atelier gaat, je je mentaal opwarmt?
SP Ik denk dat het begint als ik voorbereidend werk doe, als ik de verf aan het mengen ben. Daar kruipt sowieso tijd in. Je moet ergens een overgangsfase hebben van die realiteit naar je eigen (atelier)leven. Maar als ik mijn atelier binnenstap, dan – tjak – gaat dat vrij snel.
HVC Eens de ochtendrush voorbij, de kinderen naar school, kan je zorgeloos het atelier betreden?
SP Mijn vrouw, die heeft een bed-and-breakfast dus het is meestal vrij druk. (knipoogt) Dat geeft wel een soort routine, wat goed is. Ik vind wel de rust in mijn atelier. Het is een beetje het ontsnappen aan de realiteit. Dat heeft misschien te maken met die imaginaire landschappen. Het is eigenlijk een wereld creëren, waar je jezelf comfortabel voelt. De schilderijen die ik maak, zijn ook een soort van platform waar je veel kan op aflaten of loslaten.
HVC Plus, als de feedback goed blijft, geeft dat veel motivatie.
SP Ik wil niet in trends belanden. Ik zie dat figuratieve kunst in trek is, en dat kan verleidelijk zijn. Neem bijvoorbeeld een stilleven, dat is nog altijd charmant. Maar dat is dan niet relevant voor het werk waar ik nu mee bezig ben. Dat is iets wat ik misschien voor de grap wel eens tussendoor zou kunnen doen. Eigenlijk blijven die Vistas-reeksen me boeien. Ik dacht lang na over hoe de serie te noemen. Ik geef werken nooit een titel, series wel. Ik wil het niet te beperkend hebben. De betekenis van Vista is eigenlijk ‘vergezicht’, maar het kan ook ‘visie’ betekenen: de visie van anderen, niet alleen mijn visie. Ik doe de aanzet.
HVC Hans Op de Beeck schreef ook dat je enerzijds die traditie van de oude meesters uitademt, anderzijds je werken tijdloos zijn. Daarnaast schommelen sommige werken aan tegen de abstractie, terwijl anderen, die heel plastisch zijn, tegen de realiteit. En iedereen vult ook zijn eigen realiteit in. En dan spreken we nog niet over al die verschillende gradiënten van kleur!
SP Wat ik eigenlijk wilde vermijden, zijn anekdotes, of het verhalende in die beelden. Om daar bijvoorbeeld mensfiguren in te plaatsen, zou voor mij een stap te ver zijn. Misschien dat ik een tijdloosheid probeer te bereiken; dat die beelden een grotere tijdspanne of zelfs een wereld bedekken of representeren.
Eigenlijk ontstaat het beeld in die laatste fase. In die optiek heb je één kleurvlak en daarnaast een landschap. In die diptiek zie je dat proces. Ik vind het een mooi contrast: enerzijds de leegte – bijna betekenisloos, puur kleur, bijna spiritueel, het efemere – en anderzijds het landschap dat zo profaan kan zijn. En omdat één paneel wordt omgedraaid, krijg je een groot contrast tussen abstractie en figuratie. Die kleuren contrasteren, hoewel het dezelfde kleuren zijn, maar gewoon omdat één is omgedraaid, is het een contrast op meerdere niveaus.
HVC Soms werk je met je rechter, andermaal met je linkerhand…
SP Dat zijn die symmetrische werken, daar ga ik ook weer een stap verder, om die motoriek van het schilderen een beetje in de kijker te zetten. Omdat het nooit symmetrisch is, en je kunt al helemaal nooit kopiëren. Als ik een schildershandeling doe, kan ik dat nooit evenaren. Ik vond het afwisselend links en rechts schilderen een interessante oefening, omdat er zo subtiele verschillen zouden kunnen ontstaan.
HVC Je kan wel in je hoofd een idee hebben hoe je het gaat presenteren, uiteindelijk is het nog altijd in het momentum dat je zit te schaken met je werken.
SP De focus ligt op die nuanceverschillen. Het lijkt een kopie, maar anderzijds niet. Daar heeft Stef Van Bellingen het in een tekst over: omdat wij als tweeling ook altijd vergeleken werden. Welke zijn de verschillen? (lacht) Daar gebeurt een beetje hetzelfde verhaal, vandaar die ‘tweelingwerken’. Je hebt eigenlijk twee versies.
HVC Hij vergelijkt het met Katsushika Hokusai, die in 1827, 36 prenten van de heilige berg Fuji maakte.
SP Dat zijn voorbeelden waar eigenlijk een beeld hernomen wordt en die veranderlijkheid wordt benadrukt. Cézanne schilderde de Mont Saint-Edouard verschillende keren in al zijn hoedanigheid, ik schilder bergen, maar het zijn nooit dezelfde bergen. Ik ben wel met hetzelfde thema bezig, maar het is het continu hernemen van hetzelfde onderwerp.
HVC Je speelt wel graag in op die vervreemde effecten, je prikkelt graag onze fantasie. Maar daarnaast is het een onderzoek naar beeld, verbeelding en inbeelding. Vertakken naar ruimte en tijd, alsook verleiden en misleiden, las ik. Soms vind je het ook fijn om dat letterlijk aan het publiek te laten zien.
Waarom?
SP Ik dacht daarover na: zou ik dat boeiend vinden als mensen het eigenlijke proces in het atelier mee kunnen ervaren? Wel op een passieve manier, maar ze staan eigenlijk mee te kijken in dat maakproces. Het was zeker niet de bedoeling om à la Bob Ross een workshop te geven. (lacht) Dus niet: hoe wordt het werk gemaakt, maar wat gebeurt er als een beeld wordt geboren?
HVC Zie je dat ook graag bij andere kunstenaars ontstaan?
SP Ja. Veel mensen hebben de neiging te vragen hoe het technisch in elkaar zit? Daar gaat het mij niet echt om. Het is zo: je creëert een band tussen het beeld en het publiek; mensen zien een beeld ontstaan. Nu is het een spoiler alert dat het beeld op het einde van de performance ook verdwijnt. Het werk wordt vernietigd. Dan zijn de reacties bij het publiek soms heel emotioneel. Het is een verrassingseffect dat het naar het einde toe destructief is.
HVC Je maakt an sich droomwerelden. Walter Benjamin wordt in een andere tekst van Stef Van Bellingen aangehaald: dat het ontstaan van een beeld een slingerbeweging is tussen het geheugen of het verleden enerzijds en anderzijds naar een verlangen verwijst in de toekomst.
Ik las elders dat het gebeurtenissen zijn die ooit of nooit plaatsvonden, maar het mooie ervan is dat zij telkens weer gebeuren wanneer zij worden verteld. Het is mooi hoe schrijvers je werk allemaal zo poëtisch omschrijven.
Kan je iets vertellen over Chronicles,die werken met dat raster?
SP Daar ben ik lang mee bezig geweest: dat is een serie die vrij groot is. In 2015 ben ik daar min of meer aan begonnen, toen ik op de Jan van Eyck zat. Dat kwam door mijn eerste deelname aan Coup De Ville. Ik vertrok van het beeld van het kunstkabinet dat daar staat, zo’n kastje met lades en deurtjes. Er zit zo’n raster in. Ik heb die vorm van dat meubelstuk achterwege gelaten en kwam al vlug uit op beeldjes in het raster. Het is nog in acryl geschilderd. Ik zie het als korte schildersoefeningen die random op het paneel zijn geschilderd. Het is niet dat het linksboven en rechts beneden eindigt. Maar het is heel willekeurig, ook in dat proces: dat ik in een bepaald kleurenpalet zat en zo het beeld geleidelijk aan opbouw.
Die compositorische organisatie en het kleurgebruik zit bij die Chronicles altijd wel in balans. Maar je hebt soms ook kleurenpaletten waar ik oefeningen mee deed om specifiek met bepaalde kleuren te gaan werken, en zo te zien wat dat teweeg brengt: iedereen zit met een soort bagage en je legt connotaties door bepaalde kleuren. Met gebrande sienna gecombineerd met cyaan bijvoorbeeld, zit je al vlug in dat kleurenpalet van Bruegel bijvoorbeeld. Dan krijg je al snel reacties van: ‘Ah ja, het voelt aan als Breugelse landschappen. De kijker wil het gewoon ergens kunnen plaatsen.
HVC Hoe je het draait of keert: die esthetiek in je werk is belangrijk.
SP Ik vind het verrassend hoe monumentaal zelfs kleine werken kunnen zijn. Soms kan een heel kleine miniatuur heel monumentaal zijn. Het is gewoon de mate waarin je je erin kunt verdiepen. Misschien is het wel mijn strategie? Als ik zo terugkijk naar die andere series, zit het verleidingselement er wel in. Dan komen die andere lagen, en kan iedereen op zijn eigen manier zich erin verdiepen. Je kunt je persoonlijkheid daarin kwijt. Ik vind dat een interessant gegeven, dat het werk eerst aanzuigt en het je weer iets teruggeeft.
HVC Het is niet direct een shockeffect.
SP Ik heb liever dat het op een subtiele ongedwongen manier gebeurt.
Mensen die er oppervlakkig naar kijken, zien misschien gewoon een landschap. Maar het kan ook veel verder gaan.
HVC Dat is natuurlijk de frustratie van elke kunstenaar: ‘Dat er niet goed gekeken wordt.’ Want het zijn geen vluchtige snelle hapjes die je ons presenteert, hé.
SP Klopt. Langs de ene kant weer wel, want je kunt een bergwandeling maken. Maar ik denk dat de meeste bergwandelaars wel echt genieten van het landschap, en daar ook de tijd voor nemen. Bijvoorbeeld: je zit in het vliegtuig, in het luchtruim, je kijkt eens even naar buiten en wauw, spectaculair beeld. Je kunt er eigenlijk zoveel aandacht aan geven als je wilt.
HVC Ben je het type dat in een vliegtuig foto’s neemt van het wolkenlandschap?
SP Nee, al blijft het me wel fascineren. Onlangs was ik voor de eerste keer in Thailand en zag die prachtige bergen en rotsformaties. Dan denk je: Dat schilderde ik vroeger! Nooit gedacht dat die echt zouden bestaan! Dat soort formaties zien wij niet in Europa. Dat doet wel iets, als je het gevoel hebt dat je in je eigen werk zit!
HVC De realiteit die het overneemt.
SP Ik vertel Stef Van Bellingen graag waar ik mee bezig ben, omdat hij soms interessante dingen aankaart. Bijvoorbeeld Timothy Morton, een schrijver-filosoof, die het heeft over een begrip wat hij hyperobject noemt. Het is een gegeven dat je in tijd en ruimte niet kunt vatten. Zeker een mens kan het niet. Bijvoorbeeld de klimaatopwarming, het milieu, dat soort dingen.
Wij gebruiken een wegwerpbekertje, gooien het in de vuilnisbak. Wat gebeurt er met dat materiaal? Dat verspreidt zich over de planeet, dat is een hyperobject. Ik vind dat een heel interessant gegeven van tijd dat ik graag in mijn werk de aandacht wil geven. Daarom ook het gegeven van een timelapse. Dat zit er dan ook weer in, dat je de tijd verder kunt spoelen, een groter tijdsegment visueel interessant kan maken, dat je kunt vatten. Dus ja, dat gegeven tijd speelt in mijn werk een belangrijke rol.
HVC Op alle gebied. Want je geeft je werk geen titels. Je zou evengoed ‘interessant’ kunnen doen en ieder werkje een ‘belangrijke’ titel geven met een link naar de maatschappij, het milieu, de oorlog…
SP Dan is niet het debat. Je kunt snel iets linken met bijvoorbeeld iets uit de actualiteit. Maar het kan evengoed een betekenis hebben over twintig jaar of zo. Dat is voor mij veel belangrijker. Je kunt een visie hebben en je kritiek uiten. Ik vind het fijner om dat op een subtiele manier te doen. Niet meteen een mening te geven. Dat is ook wel een beetje wat sommige mensen verwachten. Zwart of wit. Terwijl er eigenlijk zoveel grijs is. Het is fijner om in die grijze zone te blijven! Dat je niet meteen een keuze hoeft te maken van: ik ben voor of tegenstander.
HVC Wat is er tenslotte mis met twijfel? Als we een roman leest, is het toch ook geen duidelijke kost? Als er geen poëzie in zit, of als iets te perfect is, is het toch bijna ziekelijk? Het hoeft niet altijd into your face zijn, je wil soms subtiel meegenomen worden.
SP Het mag dubbelzinnig zijn.
HVC Maar als het er bewust is ingestoken, het een kunstje wordt, is het ook weer geen kunst.
SP Omdat ze de sfeer vergeten.
HVC Voilà! dat ze alle dingen ‘waar ze goed in zijn’ willen tonen. Maar tot waar reikt dat? Bij kunstenaars heb je ook zo’n tussenlaag waar niet altijd over te praten valt. Hoe meer iemand er soms perfect over vertelt, hoe minder – voor mij – iemand kunstenaar is… Als mensen zeggen dat je een schilder bent, ben je dan beledigd?
SP Als mensen mij zo willen noemen, maar ik weet dat ik meer doe dan schilderen. Of misschien juist niet, omdat ik in die andere media ook schilder. De videokunst zie ik ook een beetje als schilderkunst. Ik heb vorig jaar eigenlijk ook een werk gemaakt uit glas. Eigenlijk een glasraam, waar ik het zag als schilderkunst; schilderen met licht en kleur. In het Gentse Groot Begijnhof werd ik uitgenodigd voor een tentoonstelling over glaskunst. Ik zag daar wel een nieuwe uitdaging in. Ik maakte een mooie presentatie waar ik een witte lege ruimte als canvas gebruikte daar waar het licht binnenviel. Voor herhaling vatbaar. Ik wil het graag op grotere schaal doen. Omdat ik zie dat er heel veel mogelijk is. Maar ja, dat gaat ook richting design, wat voor mij ook weer boeiend is.
HVC Blijf het maar boeiend vinden allemaal, dank voor het boeiende gesprek!
Hilde Van Canneyt, met dank aan WARP.
@hildevancanneyt.be
Fotografen: @Jelle Van Seghbroeck, @caroline Barbers & Manuel Coppens
Coup de Ville 2024 – van 13 april tot en met 19 mei 2024
Open do-zo van 9u30 tot 17u30u
https://www.warp-art.be/coup-de-ville/2024
5 mei opening + boekvoorstelling
Expo september 24
http://www.merpaperkunsthalle.org/
